Natriumhydroxide, ook wel caustische of bijtende soda genoemd, is een anorganische verbinding met als molecuulformule NaOH. Het is een witte vaste stof die zeer hygroscopisch is, zeer goed oplosbaar in water. Tijdens het oplossen komt een grote hoeveelheid warmte vrij. De oplossing van natriumhydroxide in water heet natronloog. Deze waterige oplossing is een sterke base en verdringt zwakkere basen uit hun zouten. Natriumhydroxide is zeer corrosief en kan ernstige brandwonden veroorzaken.

Natriumhydroxide in onzuivere vorm werd voor het eerst bereid door zeepmakers. Een procedure voor het maken van natriumhydroxide verscheen als onderdeel van een recept voor het maken van zeep in een Arabisch boek uit de late 13e eeuw: Al-mukhtara fi funun min al-suna (Uitvindingen van de verschillende industriële kunsten), die werd samengesteld door een koning van Jemen; al-Muzaffar Yusuf ibn 'Umar ibn' Ali ibn Rasul (overleden in 1295). Het recept vroeg om herhaaldelijk water door een mengsel van alkali te leiden. Alkali komt van het Arabisch: al-qily, waar qily as is van zeekraal, dit zijn zoutminnende planten die rijk zijn aan natrium. Alkali is dus onzuiver natriumcarbonaat en ongebluste kalk (calciumoxide, CaO), waardoor een oplossing van natriumhydroxide werd verkregen. Later volgden Europese zeepmakers ook dit recept. De Franse chemicus en chirurg Nicolas Leblanc (1742–1806) patenteerde in 1791 een proces voor massaproductie van natriumcarbonaat op kunstmatige wijze. In de 20e eeuw was de elektrolyse van natriumchloride echter de belangrijkste methode geworden om natriumhydroxide te produceren.

Natronloog is de benaming voor de waterige oplossing van natriumhydroxide. Natronloog wordt vaak gebruikt in huishoudelijke, industriële en commerciële toepassingen.

Wat is het verschil tussen natronloog en natriumhydroxide? Natriumhydroxide is een vaste chemische verbinding, een witte vaste stof bij kamertemperatuur. En natronloog verwijst naar de waterige oplossing van natriumhydroxide, dus natronloog is vloeibaar en natriumhydroxide is een vaste vorm.

Natriumhydroxide wordt vaak in vaste vorm verkocht, in pellets of vlokken. Daarna kan de natriumhydroxide worden opgelost in water om natronloog te maken. 

Natriumhydroxide kan op verschillende manieren worden geproduceerd. Een eerste methode is de reactie van natriumcarbonaat met calciumhydroxide:

Aan de anode wordt chloorgas gevormd, dat weggeleid wordt:

Natriumhydroxide is sterk hygroscopisch: pellets die aan vocht uit de lucht worden blootgesteld zullen vervloeien. De stof reageert eveneens met koolstofdioxide uit de lucht tot natriumwaterstofcarbonaat en natriumcarbonaat:

Het moet daarom in een afgesloten verpakking worden bewaard. Natriumhydroxide reageert met sterke en zwakke zuren tot de overeenkomstige natriumzouten (via een neutralisatiereactie):

Deze reactie wordt toegepast bij zuur-basetitraties. Echter, aangezien natriumhydroxide water en koolstofdioxide opneemt, kan het niet als primaire standaard worden gebruikt en moet het eerst gesteld worden op een oertiterstof, zoals oxaalzuur of kaliumwaterstofftalaat.

Natriumhydroxide is een grondstof bij de vervaardiging van een breed scala aan chemicaliën, zoals natriumhypochloriet, natriumfosfaat, natriumsulfide en natriumaluminaat. Zowel in het laboratorium als in de industrie wordt het veelvuldig gebruikt. De grootste verbruiker is de papier en cellulose industrie. Andere toepassingen zijn onder meer de verzeping of omzetting van vet, talk en plantaardige oliën en de productie van oppervlakte actieve stoffen voor wasmiddelen.

In de textielsector wordt het gebruikt bij de chemische verwerking van katoen en het verven van synthetische vezels, in de petrochemische industrie om zure afvalstromen te neutraliseren en om zure componenten uit afgassen te wassen. Het wordt gebruikt als tussenproduct in processen die oplosmiddelen, kunststoffen, synthetische vezels, bleekmiddel, lijmen, coatings, herbiciden, kleurstoffen, inkten en farmaceutische producten produceren. Andere belangrijke eindtoepassingen zijn gootsteenontstopper, ontharingsmiddelen en haarontkrullers. In de voedingsmiddelenindustrie toegepast als zuurteregelaar onder het E-nummer E524.

In het laboratorium wordt het vaak gebruikt om de pH van oplossingen aan te passen, maar het kan ook worden gebruikt om in situ ammoniak te bereiden door reactie met ammoniumchloride:

Deze reactie illustreert het feit dat natriumhydroxide, met een pKa van 13, een sterkere base is dan ammoniak.

Natriumhydroxide is een zeer corrosieve stof die huid en ogen kan aantasten. Contact met de huid leidt tot weefselbeschadiging, roodheid, jeuk en ernstige brandwonden. De schadelijkheid is terug te voeren op het feit dat natriumhydroxide de in de huid aanwezige vetten verzeept. Ook de peptidebindingen in proteïnen worden gehydrolyseerd. Contact met de ogen kan leiden tot gezichtsvermindering en blindheid. Oplossingen van natriumhydroxide in water worden als corrosief bestempeld wanneer de concentratie meer dan 2% bedraagt. Wanneer natriumhydroxide in contact wordt gebracht met water of zuren treedt een grote warmteontwikkeling op. De stof is ook corrosief voor bepaalde onedele metalen, zoals aluminium en zink. Het kan ook schade toebrengen aan glas.

Boomlab heeft een groot assortiment aan natriumhydroxide, waarvan de meeste producten op voorraad zijn. Deze producten kunnen variëren van pallets tot gestelde verdunde oplossingen. 

Bij ons vindt u natriumhydroxide van de meest vertrouwde namen in de industrie, waaronder Supelco, J.T. Baker, SAFC, Fluka en Acros. Naast deze merken verkopen wij ook onze eigen natriumhydroxide, onder het Boomlabel.

De natriumhydroxide van onze Boomlabel is prijstechnisch interessant en kwalitatief net zo goed als de topmerken! U kunt ook uw receptuur bij ons uitbesteden, wij zorgen ervoor dat uw producten duurzamer en voordeliger worden gemaakt. 

Bestel uw natriumhydroxide gemakkelijk en veilig online bij Boomlab.